کارسینوم آدرنال؛ سرطان نادر غدد فوق کلیه را بهتر بشناسید

مشکلات جنسی، درد در شکم یا کمر، افزایش یا کاهش غیرطبیعی وزن، تغییراتی در میزان ضربان قلب و احساس اضطراب و تغییر میزان فشارخون از جمله علامت‌هایی هستند که یک فرد را درباره ابتلا به سرطان غده فوق کلیه نگران می‌کند. اما بهتر است بدانید که این سرطان، نوعی بیمار نادر است و از هر یک میلیون نفر، یک تا سه نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند. پس ممکن است این علامت‌ها ناشی از بیماری دیگری در شما باشد. ولی اگر سابقه خانوادگی ابتلا به این سرطان یا سندروم‌هایی که در ادامه گفتیم را دارید، بهتر است این مطلب را با دقت بیش‌تری بخوانید تا همه چیز را درباره کارسینوم آدرنال بدانید.

درباره کارسینوم آدرنال چه می‌دانید؟

با تغییر سلول‌ها یا اصطلاحا جهش آن‌ها و رشد خارج از کنترلی سلول‌ها، سرطان شروع می‌شود. با رشد سلول‌های غیرطبیعی، توده‌ای به نام تومور به وجود می‌آید. البته سلول‌های سرطانی می‌توانند متاستاز داشته باشند و به سایر قسمت‌های بدن سرایت کنند. سرطان آدرنال، بیماری نادری بوده که محل شروع آن، غدد فوق کلیه است.

هر انسانی دو عدد کلیه در قسمت بالای شکم دارد که روی هر یک از آن‌ها یک غده فوق کلیه نیز وجود دارد. غدد فوق کلیوی، هورمونی به نام آلدوسترون می‌سازند که در کنترل فشارخون و متعادل سازی میزان نمک در بدن شما موثر است. این غده‌ها، کورتیزول را هم تولید می‌کنند، هورمونی که متابولیسم بدن را تنظیم می‌کند و در شرایط استرس زا برای واکنش به استرس، ترشح می‌شود. آندروژن نیز یکی دیگر از هورمون‌های ترشح شده توسط این غده است که مقدار کمی هورمون جنسی ترشح می‌کنند.

هر یک از غده‌های فوق کلیه انسان دو بخش قشری یا کورتکس و بخش مرکزی یا مدولا دارد. شروع سرطانی شدن سلول‌ها در غدد فوق کلیوی، بیش‌تر از ناحیه قشری آن آغاز می‌شود. کارسینوم آدرنال دو نوع تومور خوش‌خیم و بدخیم دارد. پس همه تومورهای غده فوق کلیه، سرطانی یا بدخیم نیست.

گاهی تشخیص خوش‌خیم یا بدخیم بودن تومور آدرنال، بسیار سخت بوده و تنها از طریق متاستاز می‌توان تشخیص داد. زیرا این تومورهای بدخیم هستند که گسترش پیدا می‌کنند و تومورهای خوش‌خیم این قابلیت را ندارند. شما می‌توانید پس از مشاهده علائم و مشکوک شدن به این سرطان به مطب یک دکتر غدد مراجعه کنید تا با روش‌های تشخیصی درباره وجود توده‌های سرطانی و نوع آن به طور قطعی، اظهارنظر کند. بهتری پزشکان متخصص غدد را می‌توانید در سایت درمانکده، مرجعی از بهترین پزشکان سراسر کشور ببینید.

انواع تومورها در غده آدرنال

• آدنوم (Adenoma): شایع‌ترین نوع تومور در غده فوق کلیوی که در دسته تومورهای خوش‌خیم قرار می‌گیرد.

• کارسینوم قشر آدرنال (Adrenocortical carcinoma): نوعی تومور نادر که شایع‌ترین نوع تومور بدخیم در غده فوق کلیه به حساب می‌آید.

• فئوکروموسیتوم (Pheochromocytoma): تومور خوش‌خیمی که باعث ترشح هورمون‌های اپی نفرین و نور اپی نفرین می‌شود.

• نوروبلاستوما (Neuroblastoma): نوروبلاستوما نوعی تومور سرطانی است که در کودکان پنج سال به پایین بروز پیدا می‌کند. علاوه بر غدد فوق کلیه، بخش‌هایی مانند گردن، قفسه سینه و نخاع نیز می‌توانند منشا رشد این سلول‌های سرطانی باشند.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به کارسینوم آدرنال قرار دارند؟

پزشکان هم دقیق نمی‌دانند که چرا افراد به کارسینوم آدرنال مبتلا می‌شوند. اما عواملی وجود دارد که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. ممکن است برخی از این عوامل را نتوانید کنترل کنید و تغییر برخی از آن‌ها امکان‌پذیر باشد. به طور کلی اصلی‌ترین نقطه مشترک این بیماران، سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان آدرنال است.

• بیماری لی - فرامنی یا Li-Fraumeni syndrome

• سندرم بک ویت ویدمن (BWS) یا Beckwith-Wiedemann syndrome

• بیماری فون هیپل – لینداو (VHL) یا Von Hippel-Lindau syndrome

• سندرم نئوپلازی غدد درون ریز (MEN) یا Multiple endocrine neoplasia types 1 and 2

• پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) یا Familial adenomatous polyposis

• سندروم لینچ یا سرطان کولون غیر پولیپی ارثی (HNPCC) یا Lynch syndrome or hereditary nonpolyposis colorectal cancer

• نوروفیبروماتوز نوع 1 (NF) یا Neurofibromatosis type 1

• سندرم کارنی یا Carney complex

سرطان آدرنال با چه علائمی ظاهر می‌شود؟

این بیماری، نوعی سرطان نادر است و یک تومور می‌تواند علیرغم رشد خود، هیچ علائمی نشان ندهد. در حقیقت ممکن است تومور در بدن بیمار رشد کند و فرد متوجه آن نشود. بیش‌تر علامت‌های کارسینوم آدرنال ناشی از ترشح هورمون‌های غده فوق کلیه به مقدار زیاد است. از طرفی گاهی علامت‌های این بیماری به دلیل رشد و بزرگ شدن تومور و فشار آوردن به اندام‌های مجاور به وجود می‌آید. علامت‌های زیر یا یکی از آن‌ها را می‌توانید در بیمار مبتلا به این سرطان ببینید:

• احساس درد در شکم یا کمر

• نشانه‌هایی از کشش در شکم

• گرفتگی در عضله‌ها

• تعداد ضربان قلب بالا و تپش قلب

• سردرد

• احساس سیری شکم بعد از خوردن مقدار کمی غذا

• مشکلات جنسی

• بزرگ شدن سینه یا اندام‌های جنسی

• رشد موهای زائد در صورت و بدن، به خصوص در خانم‌ها

• توده‌های چربی در شانه‌ها و پشت گردن

• افزایش یا کاهش وزن بدون علت

• احساس ضعف

• دیابت

• فشارخون بالا

• مقدار کم پتاسیم

• اضطراب یا حملات پانیک جدید

امکان دارد این علائم در یک فرد به دلیل ابتلا به بیماری‌های دیگر ظاهر شده باشد. ولی در صورت وجود هر یک از این علامت‌ها، بهتر است یک پزشک شما را ملاقات کند. زیرا فقط یک پزشک می‌تواند تشخیص دهد که بیمار به کارسینوم آدرنال مبتلا شده است یا خیر.

از آنجایی که در صورت ابتلا به این بیماری ممکن است دچار کاهش یا افزایش وزن شوید و از طرفی دردهای شکمی را احساس می‌کنید. پس باید از یک دکتر گوارش نوبت بگیرید تا با ارائه راه‌های درمانی، این علامت‌های مربوط به سیستم گوارشی نیز برطرف شوند.

نحوه تشخیص کارسینوم آدرنال

برای اطمینان از ابتلا یک فرد به این سرطان، باید آزمایش‌های مختلفی را انجام داد. پزشک در ابتدا از شما درباره علائم، عوامل خطر، سابقه خانوادگی، سوابق بیماری‌های شما و... می‌پرسد. بعد از معاینه فیزیکی و برای اظهارنظر قطعی، انجام آزمایش‌های ادرار و خون را تجویز می‌کند.

در صورت مثبت بودن آزمایش‌های اولیه، پزشک برای اطلاع از نوع تومور موجود در غدد فوق کلیه و کسب اطلاعات بیش‌تر درباره بیماری شما به آزمایش‌های بیش‌تری هم نیاز دارد. با نتایج آزمایش‌های بعدی، حتی پزشک می‌تواند تشخیص دهد که در چه مرحله‌ای از سرطان قرار دارید. اطلاع از این مورد کمک می‌کند درمانگر شما درباره راه‌های درمان سرطان شما تصمیم بگیرد.

البته گاهی پیش می‌آید بیمار به دلیل ابتلا به بیماری‌های دیگری، MRI یا سی تی اسکن می‌دهد. با اعلام نتایج این بررسی‌ها، پزشک به طور تصادفی متوجه وجود توده‌های سرطانی غده فوق کلیه می‌شود. همچنین بیمار در بعضی موقعیت‌ها، علامت‌های بیماری کوشینگ را دارد و آزمایش خون سطح غیر طبیعی هورمون‌های ترشح شده را نشان می‌دهد.

سخن پایانی

با توجه به نکات گفته شده در این مطلب می‌توانید تا حدودی تشخیص دهید که آیا امکان ابتلا به کارسینوم آدرنال دارید یا خیر. اما از آنجایی که تشخیص قطعی این بیماری با استفاده از آزمایش‌ها امکان‌پذیر است، حتما به یک پزشک مراجعه کنید تا معاینه شوید. در آخر پزشک با توجه به نوع سرطان آدرنال، مرحله آن و هدف درمان شما روش درمانی موردنظر را انتخاب می‌کند. این بیماری با مصرف دارو برای کنترل میزان هورمون‌ها، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و عمل جراحی درمان می‌شود.

شما می‌توانید برای مراجعه به یک پزشک متخصص، لیست بهترین پزشکان سراسر ایران را در درمانکده مشاهده کنید. درمانکده یک سایت پزشکی است که دکتر غدد، دکتر گوارش و... را می‌توانید در صفحات مختلف آن ببینید و برای هر بیماری، مقالات پزشکی این سایت را بخوانید.