همه ما قبول داریم که لوازم خانه هوشمند راحتی و مزایای زیادی به همراه دارند. شما می‌توانید با استفاده از وسایل هوشمند مانند شیر آب هوشمند و لامپ‌ها در مصرف آب و انرژی صرفه‌جویی بالایی داشته باشید.
با استفاده از تکنولوژی‌های خانه هوشمند می‌توانید حتی وقتی خانه نیستید از راه دور با استفاده از کامپیوتر، لپ تاپ، گوشی همراه یا تبلت خود متوجه شوید در خانه شما چه می‌گذرد و همچنین دستگاه‌ها و وسایل الکترونیکی مختلف را کنترل کنید.
اما افزایش کارایی خانه هوشمند با هزینه‌های جانبی و مشکلاتی نیز همراه است. طبق تحقیقات اخیر خانه‌های هوشمند هر هفته بیشتر از 12 هزار بار دچار حمله سایبری می‌شوند. این حملات می‌تواند منجر به سرقت هویت، جاسوسی، دستکاری داده‌ها و حتی آتش‌سوزی و انفجار شود.
۱. ویژگی‌هایی که استفاده نمی‌کنید را غیرفعال کنید
کنترل از راه دور در وسایل هوشمند خانگی، کار با آنها را راحت کرده است ولی قابلیت نظارت از راه دور آن را به هدف اصلی هکرها و ورود آسان آنها به سیستم تبدیل کرده است.
غیرفعال کردن اکسس پوینت‌هایی که از آنها استفاده نمی‌کنید برای کاهش نقاط ورود هکرها راهکار خوبی است. همچنین لازم است بلوتوث، میکروفن و سایر دسترسی‌های راه دور را غیرفعال کنید. مثلاً بلندگو‌های هوشمند همزمان بلوتوث و وایفای دارند. هرکدامش را که کار نمی‌زنید خاموش کنید.
تلویزیون‌های هوشمند نیز دارای کنترل صوتی هستند اما ممکن است به ندرت از آنها استفاده شود. اگر این قابلیت را نمی‌خواهید و غیرفعال نکرده‌اید ممکن است برای جاسوسی از مکالمات خانه شما استفاده شود.
۲. یک شبکه میهمان جداگانه تنظیم کنید
جداکردن شبکه خانه هوشمندتان از شبکه مهمان به شما در کاهش خطرات سایبری کمک می کند. با این روش هرگونه خطر ناشی از شبکه مهمان به شبکه خانه هوشمند سرایت نمی‌کند.
روترهای فعلی یک شبکه ثانویه دارند که می‌توانید از آن برای جلوگیری از خطرات استفاده کنید. همه دستگاه‌های اینترنت اشیا، دوربین‌ها، زنگ درها، ترموستات و ... شما باید در شبکه ثانویه باشند.
علاوه‌بر این برای امنیت بیشتر روترهای خود می‌توانید تنظیمات ورود و پسورد‌های پیش‌فرض را تغییر دهید. مخصوصاً در مورد دیوایس‌هایی که به تازگی به سیستم هوشمند خانه خود اضافه کرده‌اید این مورد را انجام دهید. در غیر اینصورت هکرها مثل قدم زدن در پارک می‌توانند وارد شبکه شما شوند.
۳. نرم افزارتان را به‌روزرسانی کنید
در دنیای تکنولوژی همواره نرم افزارها و سیستم‌های قدیمی راحت‌ترین هدف حملات سایبری بوده‌اند. معمولاً این نرم افزارها از نواقص و حفره‌های امنیتی عدیده‌ای برخوردار هستند که شبکه هوشمند شما را به خطر میاندازند.
اصلاح عیوب ذاتی نرم‌افزارها فقط با به‌روزرسانی نرم‌افزار امکان پذیر است. بخشی از نرم‌افزارهایی که همواره باید آپدیت و به‌روز نگه دارید شامل موارد زیر هستند:
• سیستم عامل روتر
• نرم افزار دستگاه‌های هوشمند IoT
• برنامه‌های کنترل هوشمند
از اعلان‌های به‌روزرسانی نرم‌افزاری که بر روی صفحه نمایش شما ظاهر می‌شوند غافل نشوید. به‌روزرسانی در سریع‌ترین زمان ممکن می‌تواند خانه هوشمند شما را از نفوذ بیگانه نجات دهد.
۴. از احراز هویت چندمرحله‌ای استفاده کنید
اگر شما از چند روش برای احراز هویت استفاده کنید می‌توانید مطمئن باشید که دسترسی به شبکه فقط توسط شما صورت می‌گیرد نه هکرها. امروزه بیشتر بانکداری‌های آنلاین از دو یا چند لایه امنیتی برای ورود و انجام تراکنش‌ها استفاده می‌کنند.
در روش احراز هویت چندعاملی شما باید بعد از هر تلاش برای ورود، مدرک شناسایی دیگری هم ارائه کنید. مثلاً بعد از وارد کردن رمزعبور معمولی، احراز هویت گوگل را هم باید انجام دهید. این کار تا حد زیادی از دستگاه‌های هوشمند خانه شما محافظت می‌کند.
۵. ذخیره‌سازی محلی را در اولویت بالاتری از ذخیره‌سازی ابری قرار دهید
هرچند بیشتر وسایل هوشمند خانگی مانند دوربین‌های مداربسته، سیستم‌های هشدار، آیفون و زنگ درها روی فضای ابری میزبانی می‌شوند ولی باید درنظر بگیرید که خطر حملات یا نفوذ را هم افزایش می‌دهند.
در کنار این موارد اگر بتوانید از حافظه محلی قوی که امنیت و حریم خصوصی بیشتری دارد استفاده کنید، عمکلرد وسایلتان را بدون به خطر افتادن امنیت شما بهبود می‌دهد.
۶. امنیت روتر خود را افزایش دهید
برای افزایش امنیت روتر شبکه هوشمندتان می‌توانید علاوه‌بر تغییر نام و رمزعبورها، از فایروال نسل بعد هم استفاده کنید که بتواند کارهای زیر را انجام دهد:
• فیلترکردن محتوا
• شبکه خصوصی مجازی (VPN)
• سیستم پیشگیری از نفوذ
• رهگیری SSL/SSH و ...
ترکیب فایروال سنتی روتر با مدل‌های جدید می‌تواند توانایی تشخیص شبکه شما را در برابر نفوذ بهبود دهد و پیشگیری بهتری باشد.
سایر روش‌هایی که به بهبود امنیت روتر شما کمک می‌کند عبارت هستند از:
• صفحات مدیریت روترتان را رمزگذاری کنید
• به طور مداوم سیستم عامل روترتان را به روز نگه دارید
• شیوه رمزگذاری وای فای را روی فرمت WPA2 قرار دهید
۷. برای دستگاه‌ها از رمزعبورهای مشابه استفاده نکنید
خانه هوشمند و دستگاه‌های IoT شما نباید همگی با یک رمز عبور مشابه باز شوند. اینکه سازندگان به صورت پیش‌فرض رمزهای یکسانی بر روی محصولاتشان می‌گذارند نباید این تصور را در شما ایجاد کند که نیازی به تغییر نیست. آنها صرفاً به‌خاطر تسریع روند تولید و برنامه نویسی و برچسب‌گذاری محصولاتشان این کار را می‌کنند. برعکس در راهنمای استفاده از محصولاتشان تأکید می‌کنند که سریعاً اقدام به تغییر رمزعبورها کنید.
بنابراین، نباید انتظار داشته باشید با تغییر ندادن رمزهای پیش‌فرض خانه هوشمند شما با حملات هکرها آسیب نبیند. تغییر رمز عبورها از پایه‌ای ترین اصول ضروری در بحث امنیت دنیای الکترونیک امروز است.
۸. بررسی و اجرای ممیزی‌های دوره‌ای
سعی کنید چک لیست امنیت خانه هوشمند داشته باشید و به صورت دوره‌ای برای دستگاه‌های خانه هوشمندتان و برنامه‌های کنترل انجامش دهید. این ممیزی‌های می‌تواند موارد و مزایای زیر را شامل شود:
• حفاظت از داده‌های حیاتی
• پیداکردن حفره‌های امنیتی قابل استفاده هکرها
• تدوین سیاست‌های امنیتی مؤثر جدید
• انجام آمادگی‌های اضطراری در صورت بروز تخلف
افزایش حملات سایبری که به خاطر ماهیت عصر اطلاعات و فناواری درحال گسترش است، خانه و وسایل هوشمندتان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و احتمال اینکه در معرض کلاهبرداری‌های هویتی و مالی و ... قرار بگیرید زیاد است.
بنابراین حفاظت و بهبود امنیت محیط زندگی و کار شما امری حیاتی است. به طور خلاصه در این راهنما به نکات زیر اشاره نمودیم:
• افزایش امنیت روتر از طریق به‌روزرسانی منظم
• غیرفعال کردن ویژگی‌های راه دور که استفاده نمی‌کنیم
• احراز هویت چند مرحله‌ای
• تغییر کلمه و رمز عبورهای پیش‌فرض کارخانه
• تهیه چک لیست و ممیزی‌های دوره‌ای امنیت شبکه
همانطورکه قبل‌تر گفته شد بهتر است موارد فوق را پس از جدا کردن شبکه خانه هوشمند خود از سایر شبکه‌ها و مخصوصاً روی شبکه مهمان اعمال کنید. ایمن نگه‌داشتن خانه هوشمندتان که بیشتر هویت و اموال شما وابسته به آنها شده است و هزینه‌های بالایی هم بابت تجهیزشان داده‌اید باید اولویت شما باشد.
درآخر پیشنهاد می‌کنیم برای اطمینان بیشتر از اینکه امنیت خانه هوشمند شما به درستی کار می‌کند از متخصصین و شرکت‌های خبره در این حوزه کمک بگیرید. یکی از باسابقه‌ترین شرکت‌های ایرانی متخصص در زمینه انواع سیستم‌های هوشمند امنیتی و نظارتی، شرکت فرافن است که برای خرید دوربین مداربسته و دزدگیر اماکن نیز به شما مشاوره رایگان می‌دهند.
