پایگاه اطلاع رسانی اعتدال- یک استاد ژئوپلیتیک و کارشناس مسائل بین‌المللی با اشاره به اینکه تا حدودی مشخص بود که مذاکرات متوقف نمی‌شود، گفت: این بار اراده سیاسی قوی از هر دو طرف وجود دارد و در این شکی نیست که ایران اراده دارد به توافق برسد، بر اساس یک اعتمادسازی که به وجود می‌آورد. طرف مقابل می‌گوید ما به ایران اعتماد نداریم، ممکن است بمب بسازد و ما اجازه نمی‌دهیم که بمب بسازد. ایران هم می‌خواهد بگوید من بر اساس پروتکل‌های آژانس حق و حقوقی دارم و می‌خواهم حق و حقوقم را بگیرم؛ در واقع من به اندازه صلح‌آمیز غنی‌سازی داشته باشم.
مشروح گفت‌وگوی خبرنگار جماران با عبدالرضا فرجی راد را در ادامه می‌خوانید:
آقای عراقچی در پایان دور دوم مذاکرات غیر مستقیم با نماینده ویژه دولت آمریکا، مذاکرات را رو به جلو ارزیابی و اعلام کرد که بحث‌ها به سطح مذاکرات فنی کارشناسان رسیده است. نظر شما در مورد فضای این مذاکرات چیست؟
تا حدودی مشخص بود که مذاکرات متوقف نمی‌شود؛ و الآن که یک دور مذاکره در رم برگزار شد، اظهار امیدواری می‌شود، سازنده بودن مذاکرات را مطرح می‌کنند و مهمتر از همه اینکه می‌گویند وارد بحث فنی شده‌ایم. یعنی وارد جزئیات شده‌اند و چیزی که چند روز پیش در خصوص صفر شدن غنی‌سازی ایران مطرح شد را باید منتفی بدانید. چون وقتی وارد جزئیات می‌شوید یعنی طرف ایرانی آمریکایی‌ها را قانع کرده که ما زیر بار غنی‌سازی صفر نمی‌رویم. این مسأله خیلی مهمی است. حالا چانه‌زنی می‌کنند که مثلا چند درصد باشد و مسائل فنی دیگری هم هست که روی آنها بحث می‌کنند.
با توجه به اینکه وقت هم تنگ است و مسائل اسنپ بک، دو سه روز دیگر بحث فنی را ادامه می‌دهند که نتیجه آن را به جلسه شنبه نمایندگان اصلی دو کشور ببرند.
در دولت شهید رئیسی هم رئیس سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد که مذاکرات فنی به پایان رسیده و الآن فقط اراده سیاسی دولت‌ها باقی مانده است. آیا ممکن است همین اتفاق برای این دوره از مذاکرات هم بیفتد؟ یعنی حتی اگر مذاکرات فنی به نتیجه برسد، باز هم اراده سیاسی دولت‌ها به نتیجه نرسد؟
آن موقع بحث برجام و مذاکره با بایدن بود. اما دو سه روز پیش در اتاق وضعیت کاخ سفید جلسه گذاشتند و مطرح کردن که غنی‌سازی ایران باید صفر شود. یعنی در واقع تردیدی به وجود آمده بود که آیا آمریکایی‌ها می‌خواهند در دور دوم مذاکرات هم استوار بمانند؟ الآن به این نتیجه رسیده‌اند که استوار نماندند و آن مسأله شاید یک مسأله تبلیغی داخلی بوده و الآن وارد بحث فنی شده‌اند.
اتفاقا این بار اراده سیاسی قوی از هر دو طرف وجود دارد و در این شکی نیست که ایران اراده دارد به توافق برسد، بر اساس یک اعتمادسازی که به وجود می‌آورد. طرف مقابل می‌گوید ما به ایران اعتماد نداریم، ممکن است بمب بسازد و ما اجازه نمی‌دهیم که بمب بسازد. ایران هم می‌خواهد بگوید من بر اساس پروتکل‌های آژانس حق و حقوقی دارم و می‌خواهم حق و حقوقم را بگیرم؛ در واقع من به اندازه صلح‌آمیز غنی‌سازی داشته باشم.
طرف آمریکایی هم نمی‌خواهد درگیری شود؛ چون می‌داند درگیری در این منطقه، یک درگیری کوتاه مدت و بی خسارت برای آنها نیست و خسارت‌های بزرگ منطقه‌ای و حتی جهانی ممکن است داشته باشد. لذا به این جهت هر دو طرف اراده دارند که این مسأله را حل کنند. ضمن اینکه مسأله مهم تنگی وقت است. یعنی اروپایی‌ها هم باید تصمیم خودشان را بگیرند. قرار بوده آقای گروسی هم در مذاکرات باشد و باید ببینیم که چه اطلاعاتی داده و شنبه چه نتیجه‌ای می‌گیریم.
چرا دوباره مذاکرات به عمان برگشت؟
من در جریان هستم که اول مذاکرات در عمان برگزار شد و بعد مسأله راه دور آمریکایی‌ها بود و مطرح شد که یک جای وسطی را انتخاب کنیم؛ هم طرف ایرانی و هم طرف آمریکایی این را به عهده عمانی‌ها گذاشتند. خود عمانی‌ها هم نمی‌دانم به چه دلیل می‌خواستند اروپایی‌ها هم یک مقداری در قضایا شریک شوند و رم را انتخاب کردند. البته وین هم مطرح و خیلی فوری حذف شد و بعد رم مطرح شد؛ دوباره نکته‌ای مطرح شد که به عمان برگردد و آمریکایی‌ها گفتند همان رم باشد.
بالأخره فکر کنم نوبتی شده است. یعنی این را به اختیار عمانی‌ها گذاشته‌اند. در رم هم عمان میزبان بود و ایتالیایی‌ها هیچ نقشی در این قضیه نداشتند.
به دلیل اینکه ایتالیا در بحث رسانه‌ای بازتر از عمان عمل کرد و رسانه‌های بیشتری دعوت شده بودند و برخی رسانه‌های فارسی زبان خارج‌نشین هم دعوت کردند، آیا می‌توان گفت این شیطنت ایتالیایی‌ها در بازگشت دوباره مذاکرات به عمان تأثیر داشته است؟
شاید شیطنت هم نباشد؛ من هنوز بحث‌های خبری‌اش را ندیده‌ام. اینها در شهرهای اروپایی از جمله رم و لندن هستند. در اروپا نمی‌شود جلوی رسانه را گرفت. فقط سفارت عمان می‌تواند این کنترل را به وجود بیاورد که کسی وارد سفارت نشود، اما دولت ایتالیا نمی‌تواند در خیابان جلوی رسانه را بگیرد؛ با کشورهای خلیج فارس و غیره فرق دارد. لذا من احتمال می‌دهم که اینها خودشان آمده‌اند. این در اروپا یک چیز عادی است که همیشه هم شاهد بوده‌ایم.
ترامپ در فاصله دو دور مذاکرات هم باز بحث سلاح هسته‌ای را مطرح کرد اما آقای عراقچی اعلام کرد که فقط بحث انرژی هسته‌ای ایران در این مذاکرات توسط آمریکایی‌ها مطرح شده و بحث دیگری از طرف هیأت آمریکایی مطرح نشده است. این را چطور می‌بینید؟
این مسأله خیلی روشن است. از گفت‌وگوهای قبلی در عمان، طرف ایرانی به آنها تفهیم کرد که ما در این رابطه صحبت می‌کنیم و آقای ترامپ هم چیزی غیر از این نگفت. آقای ترامپ هم از کارزار انتخاباتی چهار- پنج ماه پیش می‌گوید که من اجازه نمی‌دهم ایران به سلاح هسته‌ای برسد؛ با صحبت‌های طرف ایرانی تفاوتی ندارد. طرف ایرانی هم می‌گوید ما دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم؛ می‌خواهیم اعتمادسازی کنیم اما غنی‌سازی خودمان را می‌خواهیم.
آقای ترامپ گنگ می‌گوید که ما اجازه نمی‌دهیم ایران سلاح هسته‌ای داشته باشد و مسائل فنی، میزان غنی‌سازی و سانتریفیوژها هم در این مسأله مطرح هست. اگر گفته بودند که غنی‌سازی باید صفر شود، آقای دکتر عراقچی مذاکرات را دنبال نمی‌کرد و کارشناسان هم روز چهارشنبه دنبال مسائل فنی را نمی‌گرفتند. در واقع الآن تفاوت زیادی دیده نمی‌شود و باید وارد جزئیات شوند.
