رئیس جمهور کشورمان در حالی امروز برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل راهی نیویورک می‌شود که قرار است با طرح اندیشه‌های جدید، فرصتی تازه برای حل تنشهای ایران و غرب فراهم کند.
روحانی پیش از سفر خود، رویکرد جدید ایران مقابل کشورهای غرب را بر پایه دو گفتمان اعتدال و اعتماد معرفی کرد. وی توصیه کرد که کشورهای غربی هم بر این مبنا نگاه خود را به سمت ایران تنظیم کنند. این مواضع با استقبال گسترده محافل خبری و سیاسی داخلی و بین‌المللی مواجه شده است. رسانه‌های امریکایی حرفهای تازه رئیس جمهور ایران را فرصتی حیاتی برای اوباما و دیگر کشورهای غربی دانسته‌اند که باید از آن استفاده کنند. نگاههای داخلی هم، دیدگاههای رئیس جمهور را ترجمان اندیشه رهبر معظم انقلاب در خصوص نرمش قهرمانانه می‌دانند.
در حقیقت نیویورک نقطه آغازی است برای احیای رویکرد تعامل‌جویانه ایران با دنیا. اهمیت گفتمان تازه دولت تدبیر و امید در سازمان ملل از آنجا دوچندان می‌شود که قرار است از رهاورد آن مهمترین پرونده سیاست خارجی یعنی موضوع هسته‌ای مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.
راهبرد برد- برد در تعامل با غرب، موضوع خلع سلاح تسلیحات کشتار جمعی و احیای جایگاه از دست رفته ایران مهمترین اهدافی است که رئیس دستگاه تدبیر و امید در نیویورک آن‌ها را دنبال می‌کند. برخی از کارشناسان و دیپلماتهای سیاست خارجی در گفت‌و‌گو با ایران، حضور رئیس جمهور در نیویورک را آغازی برای گفتمان تازه دولت تدبیر و امید می‌دانند اما در عین حال برخی هم تأکید می‌کنند این شروع با ادبیات تازه‌ای است که باید برای به نتیجه رسیدن، به آن فرصت داد.
مرضیه افخم، سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان معتقد است در آستانه سفر رئیس جمهور به نیویورک شرایط مثبتی در عرصه بین‌المللی شکل گرفته است. وی در این رابطه به ایران می‌گوید: مجمع عمومی فضای بسیار مناسبی است که رهبران عالی رتبه جهان می‌توانند در یک فضای ارتباطی خوب قرار گرفته و آخرین مواضع اعلامی خود را در دیدارهای دوجانبه مورد توجه قرار دهند. سخنگوی دستگاه سیاست خارجی در ادامه به 2 اقدام دیپلماتیک رئیس جمهور در آستانه سفر به نیویورک از جمله مصاحبه با شبکه امریکایی و انتشار یادداشت در روزنامه امریکایی واشنگتن پست اشاره کرده و می‌گوید: رئیس جمهور در این تحرک دیپلماتیک سعی داشت تا پیام صلح و دوستی ایران را بر اساس احترام متقابل و با تکیه بر عزم ایران به جهان ارسال کند که واکنش‌های خوبی را به دنبال داشت. از این رو حضور روحانی از منظر آغاز تعامل سازنده با جهان می‌تواند توجه بسیاری را در حضور اکثر نمایندگان و مقامات کشورهای جهان جلب کند.
اعلام مواضع قانونی در سازمان ملل
پرونده هسته‌ای یکی از مهمترین برنامه‌های هیأت ایرانی در نیویورک است. زمینه‌های رایزنی وزرای کشورهای گروه 1+5 هم در این راستاست. شمس‌الدین خارقانی که پیش از این سفیر کشورمان در آلمان بوده سخنان اخیر روحانی را اقدام به موقعی دانسته که به تناسب نیاز‌های عرصه سیاست خارجی به ویژه درباره حل پرونده هسته‌ای مطرح شده است. وی در توضیح بیشتر در خصوص اهمیت حضور روحانی در سازمان ملل به ایران می‌گوید: حضور قاطعانه دولت ایران با یک اراده جدی و البته با لحنی متفاوت می‌تواند به تأمین حقوق ایران در موضوع هسته‌ای منتهی شود.
اعلام مواضع قانونی ایران در سازمان ملل که خودش یکی از ارکان اجرای تحریم علیه ایران بوده می‌تواند باعث حسن نیت و اجماع اعضای سازمان شود که نتیجه عملی آن لغو گام به گام تحریم‌ها خواهد بود. این دیپلمات اسبق کشورمان در ادامه تأکید می‌کند مهمترین مطالبه ایران باید برداشتن اجبارهایی باشد که به صورت قطعنامه توسط شورای امنیت علیه ایران اعمال شده است. اما سید جلال ساداتیان، دیپلمات پیشین ایران در انگلیس معتقد است آقای روحانی مواضع سیاست خارجی خود را از همان ابتدا به وضوح اعلام کرده است و این مسأله باعث شده تا کشورهای بین‌الملل با آمادگی به استقبال سخنان وی در صحن مجمع عمومی سازمان ملل بروند. همان مواضع این بار در سطح وسیع‌تر و در برابر طیف مشخصی از مخاطبان مطرح می‌شود که از منظر سیاست عمومی می‌تواند تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر سیاست‌های رسمی کشورهای حاضر در نشست باشد. این دیپلمات پیشین کشورمان صحن عمومی سازمان ملل را نقطه تلاقی مهمی می‌داند که دیدگاههای تازه ایران را به نگاه جدید جهان پیوند می‌زند. وی تأکید می‌کند که آقای روحانی نحوه استفاده از این فرصت را به خوبی می‌داند.
باید به رئیس جمهور فرصت داد
اگرچه از سخنان و مواضع رئیس جمهور استقبال خوبی به عمل آمده است اما بایستی با احتیاط به این موضوع نگاه کرد. سید محمد مرندی؛ استاد دانشگاه با بیان اظهارات فوق به ایران می‌گوید: تحریم‌های ضد ایرانی به صورت قانون درآمده است و رئیس جمهور امریکا اختیار لغو آن‌ها را ندارد. اما اصل حضور آقای روحانی می‌تواند به صورت محدود در کاهش تنش‌ها تأثیرگذار باشد ولی این‌که این مسأله به آغاز تعاملات گسترده با غرب و امریکا منتهی شود چنین مسأله‌ای به راحتی امکان پذیر نیست بلکه به افزایش اختیارات رئیس جمهور امریکا منوط خواهد بود. این استاد دانشگاه در ادامه افزود: آقای روحانی در حالی باید به طرح مواضع بپردازد که دفاع قاطعانه از مواضع هسته‌ای ایران از جمله حق غنی‌سازی در این راستا می‌گنجد. از این رو اهمیت حضور ایران اگرچه می‌تواند از نظر سمبلیک قابل ملاحظه باشد اما در عمل باید به رئیس جمهور کشورمان فرصت داد تا بتواند چالش‌های هسته‌ای را مدیریت کند. مواضع روحانی و اقدامی که امریکا در خصوص بحران سوریه داشت می‌تواند کمک‌کننده به رویکرد تازه تهران باشد.
باب تازه‌ای در تعاملات ایران و فرانسه
رئیس جمهور در حالی فردا در صحن مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی خواهد کرد که دیدارهایی با رؤسای جمهور برخی از کشورها را هم در دستور کار خود دارد. از جمله مهمترین این دیدارها ملاقات با فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه است که دعوت به گفت‌و‌گوی دوستانه ایران را پذیرفته است. دیدار با میشل سلیمان، رئیس جمهور لبنان هم جزو برنامه‌های روحانی هست. دو طرف در این دیدار درباره گسترش روابط میان دو کشور و مسائل منطقه‌ای بخصوص بحران سوریه با یکدیگر تبادل نظر می‌کنند. اما دیدار روحانی و رئیس جمهور فرانسه می‌تواند در تعدیل مواضع تند این کشور اروپایی درباره ایران تأثیرگذار باشد. دکتر پیروز ایزدی، کارشناس مسائل فرانسه با بیان این‌که مواضع اخیر آقای روحانی درخصوص مسأله هسته‌ای و همچنین بحران سوریه باعث علاقه‌مندی مقامات غربی به گفت‌و‌گو با مقامات کشورمان شده به ایران می‌گوید: هم‌اکنون دیدار دوجانبه آقای روحانی با توجه به موضوع هسته‌ای می‌تواند به نزدیک‌تر شدن مواضع ایران و فرانسه بینجامد چرا که فرانسه از جمله کشورهای پیشرو در موضع‌گیری علیه ایران بوده و عقب نشینی این کشور از مواضع پیشین‌اش می‌تواند برای ایران حائز اهمیت باشد.
درهای دیپلماسی باز است
اخبار دیدار یا احوالپرسی احتمالی رؤسای جمهور ایران و امریکا هم یکی از جنجالی‌ترین اتفاقاتی است که رسانه‌های بین‌المللی انتظار وقوع آن را می‌کشند. رسانه‌های غربی می‌گویند که رئیس جمهور امریکا به صورت رسمی برای دیدار با روحانی برنامه‌ریزی نکرده است اما پیش‌بینی‌هایی مبنی بر دیدار احتمالی دو رئیس جمهور در حاشیه نشست سازمان ملل در روز سه‌شنبه وجود دارد که این مسأله می‌تواند به بهبود روابط دو کشور کمک کند. مشاور امنیت ملی کاخ سفید با لحنی مسالمت‌آمیز در این باره صحبت کرده است. بن رودز گفته: ما برنامه‌ای برای دیدار با روحانی تنظیم نکرده‌ایم اما همواره درهای ما به سوی دیپلماسی باز است بنابراین امریکا ممکن است براساس استقبال از دیپلماسی و یافتن راه‌حل صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را نیز در حاشیه نشست سازمان ملل مورد توجه قرار داده و گفت‌وگوهایی در این باره انجام دهد.
رایزنی‌های هسته‌ای با کاترین اشتون
وزیر امور خارجه هم که چند روز زودتر راهی نیویورک شده است تلاش کرده تا زمینه‌های گفت گوهای مهم روحانی و رؤسای کشورهای دیگر را فراهم کند. حضور در ضیافت صبحانه با خاویر سولانا، ملاقات با اخضر ابراهیمی نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه و دیدار با کوفی عنان دبیرکل سابق سازمان ملل از جمله برنامه‌های مهم وزیر خارجه در نیویورک است. اما محمد جواد ظریف برنامه‌های مهم دیگری هم خصوصاً امروز در دستور کار دارد. چندین ملاقات مهم با وزرای امور خارجه برخی از کشورها و رایزنی با مقامات کشورهای عضو گروه 1+5 از جمله اینها است چرا که قرار است نیویورک محلی برای نشست 6 کشور مذاکره‌کننده با ایران هم باشد. در همین راستا رئیس دستگاه دیپلماسی امروز (دوشنبه) یکی از مهمترین دیدارهای خود را با کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا انجام می‌دهد تا نخستین مذاکرات خود را در قالب عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای انجام داده باشد. این در حالی است که سید عباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی، مجید تخت روانچی معاون اروپا و امریکا و امیرحسین زمانی‌نیا از جمله همراهان ظریف در این سفر هستند که به عنوان اعضای مذاکره‌کننده هسته‌ای تعیین شده‌اند.
