چشم‌انداز تنش‌های ایران و آمریکا: احتمال گفتگو در آینده نزدیک وجود ندارد

امیر اسمر و یاکوب ویر در نشریه شورای روابط خارجی نوشتند: ایران توانایی به تعویق انداختن گفتگوها با غرب را دارد چرا که تاب‌آوری آن ها بیش از پیش‌بینی‌هاست. گرچه برخی ناظران، اعتراضات داخلی ایران را شاهدی برای تضعیف نظام می‌دانند، اما سه عامل وجود دارد که حکومت در تهران را در قدرت و کنترل نگه خواهد داشت: نخست، غرور ناشی از ملیت پارسی که نظام به شکل موثر از آن برای گسترش ناسیونالیسم ایرانی و افزایش حمایت داخلی از فعالیت‌هایش بهره‌برداری می‌کند.

به گزارش اعتدال، در ادامه این مطلب آمده است: رابین رایت (Robin Wright)، روزنامه‌نگار، غرور ملی در ایران را این‌گونه توصیف می‌کند: "بهترین راه برای شناخت پارس‌ها (ایرانی‌ها) این است که فکر کنید با شیفته‌ترین (شوونیست‌های) تگزاسی با تاریخ 5هزار ساله روبرو هستید، در این صورت خواهید فهمید که آنها چقدر مغرور هستند.." میهن‌شیفتگی ملی‌گرایانه در کلام نظام ایران درباره ایالات متحده و هم‌پیمانانش غالب است.

دوم، تحریم‌ها که کمتر از انتظارها و همچنین کمتر از تجربه‌های پیشین تهران در مدیریت تحریم‌ها، موثر هستند. تهران ثابت کرده است که تاب‌آوری و مهارت بالایی در خنثی کردن تاثیر نهایی تحریم‌های آمریکا دارد هرچند تحریم‌ها آسیب‌زا بوده‌، بر سلامت عمومی و استانداردهای زندگی در سراسر کشور اثر گذاشته و در تمام زمینه‌ها بازار سیاه قیمت‌ها را ایجاد کرده است.

با اینحال ایران توانسته این دشمنی اقتصادی را مدیریت کند. ایرانی‌ها ظرفیت داخلی چشمگیر و صنایع جایگزینی دارند که می‌توانند در شرایط دشوار به آنها تکیه کنند. آنها همچنین از توانش تبدیل روابطشان با کشورهای همسایه برای اهرم‌سازی برخوردارند.

تحریم‌های آمریکا تنها چند بخش کلیدی- بانکداری، انرژی و سیاست- را هدف گرفته‌اند. بنابراین ایران توانسته از منابع سایر بخش‌های اقتصاد متنوعش، از جمله بخش تولید رو به رشد- استفاده کند. ایران همچنین از درآمدهای حاصل از صادرات از طریق سازوکارهای مالی غیررسمی برخوردار بوده است، سازوکارهایی که امکان دور زدن تحریم‌های آمریکا برای شرکای تجاری ایران را فراهم کرده است. مهم‌تر این که، ایران هم تجارتش با چین و روسیه را افزایش داده- دو کشوری که تحریم‌های آمریکا را نادیده می‌گیرند- و هم سیاست‌های ریاضتی برای کاهش هزینه‌های داخلی را افزایش داده است.

در ادامه این مطلب ادعا شده است: سوم، استفاده تهران از خشونت برای پیگیری اهداف سیاست خارجی در ورای مرزها و تضمین بقای خودش در برابر مخالفان داخلی. برغم درخواست‌ها و تحریم‌های آمریکا، نظام ایران همچنان برای استفاده از خشونت در راستای تضمین منافع داخلی و خارجی‌اش مصمم است.

ایران نمی‌تواند با هیج قدرت غربی وارد یک منازعه نظامیِ متعارفِ تمام‌عیار بشود، با این‌حال در گستره خاورمیانه توان‌افکنی می‌کند تا به نفوذ و منافع سیاست‌ خارجی‌اش دست یابد. این هدف با ابهام‌پراکنی پیرامون اهداف هسته‌ای، حمایت از گروه‌‌های مسلح محلی و توسعه زرادخانه‌های موشکی بزرگ و سطح بالا محقق می‌شود.

این نشریه در ادامه با طرح ادعایی خصمانه نوشته است: ایران در داخل نیز برای حفاظت از منافعش از زور استفاده می‌کند. اعتراضات داخلی ناشی از تنگنای اقتصادی بارها به خیابان‌ها کشیده شده است اما نظام ایران برای سرکوب تظاهرات مردمی هیچ تردید و ندامتی نداد و بارها در انجام این کار موفق بوده است. تهران بی‌توجهی‌اش به رفاه عمومی را با کشتن بیش از یک هزار معترض در جریان اعتراضان سال گذشته نشان داد و ثابت کرد که در سرکوب ناآرامی‌های داخلی سراسر کشور هیچ اکراهی ندارد. به نظر نمی‌رسد که اعتراضات اخیر برای بسیج عمومی گسترده و به خطر انداختن بقای نظام، کافی باشد.

شیوع جهانی کروناویروس برخی‌ها را به این گمانه‌زنی انداخت که آثار همه‌گیری در ایران تهدیدی وجودی علیه نظام است. با توجه به کمبودهای اساسی در زمینه تجهیزات پزشکی در کشور، چه بسا نظام برای انداختن تقصیر یک فاجعه انسانی روبه‌رشد در ایران به گردن دیگران با چالش روبرو شود.

با این حال، حتی در این مورد نیز ایران نشان داد که اراده و توانایی ایستادگی در برابر درخواست‌های آمریکا را دارد و به استفاده از خشونت از طریق نیابتی‌هایش در خاورمیانه ادامه می‌دهد.

آمریکا باید از فشار مضاعف ناشی از شیوع کووید-19 بر نظام ایران به عنوان فرصتی برای کاهش تنش‌ها و جذب دوباره‌ی اعتماد مردم ایران استفاده کند، اعتمادی که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند واشنگتن آن را از دست داده است. این‌ کار با پیشنهاد ارائه کمک‌های پزشکی غیرمشروط از سوی ایالات متحده یا موافقت با کمک سایر کشورها بدون این که هدف تحریم‌های ثانویه قرار بگیرند، امکان‌پذیر است.

تهران برای تصمیم گیری پیرامون زمان و راهبرد ازسرگیری گفتگوهای هسته‌ای با ایالات متحده  تا روشن شدن نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر 2020 صبر خواهد کرد. اولویت ایران در برابر تحریم‌ها حفظ موضع کنونی، از سرگیری فعالیت‌های کلیدی هسته‌ای، ادامه‌ی توسعه‌ی زرادخانه‌های موشکی و ارائه کمک‌های مالی و نظامی به نیابتی‌های منطقه‌ای‌اش است.

ایران بارها در گذشته در برابر تحریم‌ها، تاب‌آوری و پایداری نشان داده است و برغم چالش‌های اقتصادی، به جای این‌که پیشنهاد مذاکره را بپذیرید به پیگیری اهداف سیاست‌های داخلی و منطقه‌ای‌‌اش که مورد مخالفت غرب است، ادامه داده است.