ایران و آمریکا؛ در انتظار تشدید تنش یا آغاز روابط!؟

به گزارش اعتدال، "مایکل روبین" از مشهورترین تحلیلگران نومحافظه کار امریکا در انستیتو "امریکن اینترپرایز" که سال‌ها حامی تحریم و فشار علیه ایران بوده در مقاله تازه خود در نشریه "نشنال اینترست" از دولت ترامپ می‌خواهد تا به کارزار "فشار حداکثری" علیه ایران ادامه دهد. از سویی دیگر نشریه "نشنال اینترست" در گزارشی نوشته است که استراتژی "فشار حداکثری" ترامپ علیه ایران شکست خورده، اکنون زمان تغییر فرارسیده، دیپلماسی عملگرایانه آغاز خوبی خواهد بود.

مایکل روبین در مقاله خود می‌نویسد: "ایران با مشکلات جدی داخلی و خارجی مواجه است. تحولات هفته‌های اخیر ایران نشان می‌دهند که فشار علیه آن کشور کار می‌کند. بیش از یک دهه است که این استدلال وجود دارد که فشار علیه ایران نتیجه معکوس دارد. برای مثال، "دینا اسفندیاری" پژوهشگر در معتقد است که ایران با افزایش فشار حاضر به نرمش و مذاکره نخواهد بود و ایران در ازای گرفتن امتیاز و به دست آوردن چیزی ملموس حاضر به تعامل است. اسفندیاری اشتباه می‌کند. او اهمیت فشار را دست‌کم می‌گیرد. برای مثال، در زمینه آزادسازی امریکای‌ها در دهه 80 میلادی، این نه به دلیل دیپلماسی که به دلیل افزایش فشار علیه ایران بود که مقامات آن کشور با آزادسازی آمریکایی‌ها موافقت کردند. در مورد جنگ ایران و عراق و پذیرش آتش‌بس نیز علت مشخص بود: فشار بیش از حد علیه اقتصاد ایران وارد شده بود".

او در ادامه می‌نویسد: "تحریم‌ها نتیجه داده و به اقتصاد ایران آسیب رسانده است. امیدهای تهران به کشورهای اروپایی و آسیایی برای خنثی‌سازی تحریم‌های امریکا ناامید شده است. بازرگانان محاسبه سود و ضرر می‌کنند و ریسک نقض تحریم‌های امریکا را نمی‌پذیرند. سیاستمداران و دیپلمات‌ها با واژگان تجارت می‌کنند اما صاحبان مشاغل باید به وضعیت سهام و سهام‌داران و واقعیت‌های اقتصادی توجه کنند. اکنون ارزش ریال نیز در حال کاهش است. مشکل داخلی ایران تنها اقتصاد نیست. مسئولان ایران در حال مسن‌تر شدن هستند. این موضوع در ایران بحران‌ساز خواهد بود. ایرانیان ملتی به شدت ملی‌گرا هستند."

او در بخش پایانی مقاله خود در توصیه به ترامپ می‌نویسد:"اکنون ترامپ باید به دقت عمل کند. لزوم حفظ فشار بر ایران بدون واردسازی فشار تا حدی که مانع از بروز جنگ شود ضروری است. آرزو می‌کنم ترامپ به اندازه کافی عاقل باشد و اجازه دهد کارزار فشار حداکثری علیه ایران بدون آن که به جنگ و استفاده از نیروی نظامی منتهی شود و بدون آنکه به مقام های ایران فرصتی دیپلماتیک دهد ادامه یابد. این فشار کارآمد است".

استراتژی ترامپ علیه ایران شکست خورده، اکنون زمان دیپلماسی است

با این حال، نشریه "نشنال اینترست" ضمن بیان اینکه "استراتژی فشار حداکثری ترامپ علیه ایران شکست خورده است"، در گزارش دیگری می‌نویسد: بیش از یک سال نیم از زمان آغاز کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران گذشته است. واشنگتن خواستار توافق بهتری با تهران است با این حال، به این هدف دست نیافته است. ترامپ باید واقعیت را بپذیرد: مشکلات ناشی از ایران با تحریم‌های بیشتر، به انزوا کشاندن آن کشور یا استقرار قوای نظامی حل نمی‌شود. زمان آن فرارسیده که ترامپ بپذیرد که استراتژی فشار حداکثری شکست خورده و وارد دیپلماسی عملگرایانه شود.

منطق فشار حداکثری ساده بود: با کاهش صادرات نفت ایران و جلوگیری از سرمایه‌گذاری خارجی در بازار ایران و قطع ارتباط ایران با سیستم مالی جهانی، واشنگتن رهبران سیاسی در تهران را وادار خواهد کرد تا خواستار کمک‌رسانی امریکا برای نجات اقتصاد آن کشور شوند. صادرات نفت ایران از 2.8 میلیون بشکه در روز در بهار 2018 میلادی کاهش یافت و به کم‌تر از 500 هزار بشکه در روز در ماه سپتامبر رسید که کاهشی بیش از 80 درصدی محسوب می‌شود. صندوق بین‌المللی پول نیز از افزایش آمار بیکاری در ایران خبر داده است. با این حال، فشار حداکثری علیه اقتصاد ایران نتیجه معکوس داده است. درست است که در نتیجه فشار تحریمی به دولت ایران نیز فشار وارد شده و با کمبود پول مواجه شده است. با این حال، زندگی و معیشت شهروندان عادی ایرانی نیز دشوارتر شده است. اعتراضات اخیر در ایران در اعتراض به مشکلات اقتصادی با برخورد مواجه شد. در این میان، دولت ایران برخلاف تصور قبلی امریکا در مقابل فشار حداکثری اقتصادی نه تنها نماینده‌ای را به اتاق مذاکره نفرستاده بلکه با مقاومت حداکثری در حال پاسخ‌دهی به این فشار بوده است. ایران غنی‌سازی اورانیوم را بیش از حد ذکر شده در برجام افزایش داده و به نصب دوباره سانتریفیوژهای پیشرفته مبادرت ورزیده است. اگر ایران به این روند در زمینه برنامه اتمی خود ادامه دهد، احتمالا همکاری‌های آن کشور با آژانس بین المللی انرژی اتمی متوقف خواهد شد. به طور خلاصه، طرفداران فشار حداکثری در هر مرحله از راه مسیری اشتباه را پیموده‌اند".


اسرائیل نگران دیدار احتمالی ترامپ و روحانی است

روزنامه چپگرای اسرائیلی "هاارتص" نیز در مقاله‌ای می‌نویسد: "دونالد ترامپ" رییس جمهوری امریکا این هفته ایده‌ای را مطرح کرد که در ماه‌های اخیر تقریبا کنار گذاشته شده بود: مذاکره با ایران. این موضوع با آزادسازی دو زندانی ایرانی و امریکایی از سوی دو کشور تقویت شد. ترامپ به دلیل این اقدام ایران از دولت ایران در حساب کاربری‌اش در توئیتر قدردانی کرد. او گفت می‌بینید ما می‌توانیم با هم معامله کنیم! این نخستین‌بار، دستکم از ماه اکتبر به این سو بود که ترامپ نظر مثبتی درباره احتمال مذاکره با ایران را مطرح کرد. تنها چهار روز پس از آن توئیت، روزنامه "وال استریت ژورنال" به نقل از منابع مطلع خبر از اعزام 14 هزار نظامی امریکایی به خاورمیانه برای مقابله با ایران داد. این گزارش توسط پنتاگون تکذیب شد و ترامپ نیز آن را جعلی خواند اما منابع کنگره آن را تایید کردند. سیاست امریکا در مورد خاورمیانه در دوره ترامپ کماکان گیج‌کننده و ناپایدار است و به سرعت از تهدید به درگیری نظامی به سوی مذاکره تغییر می‌کند. این تغییرات مداوم برای اسرائیل چالشی دائمی را ایجاد می‌کند. اسرائیل به سختی تلاش می‌کند درک کند که دولت ترامپ به کدام سو حرکت می‌کند. مشکل پیش‌بینی سیاست امریکا از ماه سپتامبر آغاز شد؛ در آن زمان گفته شد که نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل و ترامپ بیش از یک ماه ارتباطی با یکدیگر نداشته‌اند. تحلیلگران اسرائیلی در آن زمان گفتند که احتمالا ترامپ ناامید از پیروزی نتانیاهو است و می‌خواهد از شخصی بازنده فاصله بگیرد. در ماه نوامبر، دو رهبر ارتباط خود را از سر گرفتند و در هفته‌های اخیر دوبار صحبت تلفنی داشتند و در اوایل ماه دسامبر نتانیاهو برای دیدار با پمپئو وزیر خارجه امریکا به پرتغال سفر کرد. ترامپ اما در هفته‌های اخیر درگیر مشکلات داخلی خود و موضوع استیضاح‌اش توسط کنگره است. نتانیاهو پس از شروع اعتراضات در ایران از ترامپ خواست فشار بر تهران افزایش دهد".