اقدامات اروپایی‌ها بر تشکیل کانال مالی برای تعامل با ایران متمرکز شده است که روی کاغذ می‌تواند باعث تداوم تجارت کمپانی‌های اروپایی با ایران، علی‌رغم تحریم‌های آمریکا شود. اگر اینستکس یا هر راه جایگزین دیگری بتواند موفق شود، نظام‌های تجاری بین‌المللی که واحد پول آمریکا را دور می‌زنند، می‌توانند توانایی آتی دولت ایالات متحده برای استفاده از تحریم‌ها به عنوان یک ابزار سیاست خارجی را محدود کنند.
یک روزنامه آمریکایی با اشاره به احتمال تحریم نهادهای اروپایی برای دور زدن تحریم‌های ایران، نوشت که اروپا نیز کاخ سفید را مقصر تنش‌های اخیر با ایران می‌داند.
به گزارش
اعتدال؛ روزنامه «واشنگتن‌پست» در یادداشتی تحت عنوان «آیا زورگویی آمریکا به اروپا درباره ایران جواب می‌دهد» به بررسی فشارهای واشنگتن به اتحادیه اروپا برای تبعیت از تحریم‌های ایران پرداخته و نوشت احتمال دارد واشنگتن هر نهاد اروپایی که برای دورزدن تحریم‌ها ایجاد شود را تحریم کند.
این روزنامه ضمن اشاره به اظهارات تند و آتش‌افروزانه «جان بولتون» مشاور امنیت ملی کاخ سفید درباره تحولات منطقه و فشارهای «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا به کشورهای اروپایی، تصریح کرد: «بارها دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که ایالات متحده را (به دلیل خروج از برجام و احیای تحریم‌ها) مقصر تنش‌ها (با ایران) می‌دانند و خواستار ممانعت از وقوع درگیری نظامی در منطقه شده‌اند».
واشنگتن‌پست با بیان اینکه شورای عالی امنیت ملی ایران چندی پیش مهلتی ۶۰ روزه برای اروپایی‌ها در نظر گرفت تا به تعهدات بانکی و نفتی عمل کنند، ادامه داد: «اقدامات اروپایی‌ها بر تشکیل کانال مالی برای تعامل با ایران متمرکز شده است که روی کاغذ می‌تواند باعث تداوم تجارت کمپانی‌های اروپایی با ایران، علی‌رغم تحریم‌های آمریکا شود».
این یادداشت ضمن اشاره به امیدواری اروپایی‌ها به پایبندی تهران به تعهداتش ذیل برجام، در صورت تداوم تجارت کمپانی‌های خود با ایران می‌نویسد: «این تدبیر به دقت زیر نظر قرار دارد. اگر گسترش پیدا کند، می‌تواند سلطه جهانی دلارِ آمریکا را به چالش بکشد. اگر اینستکس یا هر راه جایگزین دیگری بتواند موفق شود، نظام‌های تجاری بین‌المللی که واحد پول آمریکا را دور می‌زنند، می‌توانند توانایی آتی دولت ایالات متحده برای استفاده از تحریم‌ها به عنوان یک ابزار سیاست خارجی را محدود کنند».
واشنگتن‌پست با بیان اینکه این مسئله همچنین در طولانی‌مدت می‌تواند سوالات بزرگتری درباره پیامدهای تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا به خروج از توافق هسته‌ای ایجاد کند، می‌افزاید: «همین امر می‌تواند واکنش‌های خشم‌آلود آمریکا به اینستکس را در هفته‌های اخیر توضیح دهد. ایالات متحده به آلمان، بریتانیا و فرانسه هشدار داده که اجرای اینستکس بدون نقض خط قرمز آنها نیست».
در پایان این تحلیل آمده است: «تنش‌های مذکور این احتمال را افزایش می‌دهد که تصمیم ترامپ به خارج کردن آمریکا از توافق هسته‌ای ایران در سال گذشته، نه تنها منجر به افزایش تحریم‌ها علیه ایران شود بلکه هر نهادی که توسط اروپایی‌ها (برای دور زدن تحریم‌ها) ایجاد شده را هدف قرار دهد».
پیش از این نیز شبکه «بلومبرگ» گزارش داده بود که «سیگال منلکر»، معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی در نامه‌ای که روز هفتم ماه مه نوشته و به دست بلومبرگ رسیده تهدید کرده است که ابزار مالی اروپا برای تجارت با ایران (اینستکس) و هر آنکس که با آن مرتبط باشد می‌توانند از دسترسی به سیستم مالی ایالات متحده منع شوند.
مقامات آمریکایی طی چند هفته اخیر، از ترامپِ رئیس‌جمهور گرفته تا بولتونِ مشاور امنیت ملی و پامپئو وزیر خارجه، بعد از خروج از توافق هسته‌ای و تشدید تحریم‌ها در سالگرد خروج، در واکنش به تصمیم ایران برای کاهش برخی تعهدات برجامی زبان به تهدید نظامی گشوده و اقدامات تحریک‌آمیزی نیز چون اعزام ناو هواپیمابر یا بمب‌افکن به منطقه را در دستورکار خود قرار دادند.
اینستکس که هنوز راه‌اندازی نشده قرار بود به تجارت ایران در چارچوب برجام کمک کند اما بعدا بیان شد که در مرحله اول قرار است تنها به تجارت غذا و دارو اختصاص یابد.
بلومبرگ این اقدام آمریکا را به تشدید جنگ تجاری بین آمریکا و اروپا بر سر سرنوشت توافق هسته‌ای با ایران تعبیر کرده است.
سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس روز ۱۱ بهمن ماه ۱۳۹۷ سازوکار مالی ویژه اروپا برای بهره‌مندی ایران از مزایای اقتصادی برجام را رسما ثبت کردند. پاریس میزبان کانال مالی است و یک بانکدار برجسته آلمانی هم مسئولیت آن را بر عهده دارد. انگلیس هم رئیس هیأت نظارت است و از هر کدام از این کشورها هم یک نفر از وزارت امور خارجه حضور خواهد داشت و دیگر کشورهای اروپایی هم می‌توانند به این سه‌کشور بپیوندند.
