ناامید نکردن فرانسوی ها به احتمال گشایش باب مذاکرات موشکی با ایران می‌تواند بهترین تصمیم در این برهه زمانی با هدف برهم زدن هرگونه اتحاد میان اروپا و آمریکا باشد.
امیر ساعدی داریان* - فرانسه همچنان امیدوار است؛ امیدوار به اینکه ابتکار مهار برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران را به نام خود ثبت کند؛ حتی اگر تنها چند روز از بازگشت دست خالی وزیر خارجه اش به تهران گذشته باشد.
«امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه شامگاه چهارشنبه، درهمایش یک سازمان یهودی در فرانسه اعلام کرد که این کشور اقداماتی را برای متوقف کردن توسعه موشک‌های بالستیک ایران انجام می‌دهد.
رئیس جمهور فرانسه با بیان اینکه اقداماتی را برای متوقف کردن برنامه موشکی بالستیک ایران انجام می‌دهد، گفت پاریس به دنبال گفت‌وگو با تهران است.
این سخنان در حالی بیان شد که هفته گذشته ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه، به تهران سفر کرد تا با مقامات جمهوری اسلامی ایران حول سه محور توافق هسته‌ای، برنامه موشکی و سیاست منطقه‌ای ایران بحث و رایزنی کند.
بر اساس آنچه منابع غربی اعلام کردند ماموریت اصلی لودریان در سفر به تهران تاکید دوباره بر حمایت اروپا از توافق هسته‌ای و انتقال نگرانی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا درباره برنامه موشکی ایران و سیاست‌های منطقه ای جمهوری اسلامی که تهدیدی علیه آینده برجام خوانده شده، بود.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا دوازدهم ژانویه اعلام كرده بود كه توقف اجرای تحریم‌های هسته‌ای را برای آخرین بار تمدید می‌كند مگر آنكه تا ۱۲ مه (۲۲ اردیبهشت)، آنچه را كه وی ایرادهای وحشتناك برجام می‌داند برطرف شود.
این در حالی است که فرانسوی‌ها به همراه سایر کشورهای اروپایی با حضور فعال و مسوولانه، تلاش گسترده ای در حصول توافق با جمهوری اسلامی حول محور نگرانی ها درباره برنامه هسته ای ایران داشتند تا از یک سو به منافع امنیتی این توافق دست پیدا کنند و از سوی دیگر منافع اقتصادی خود را با باز شدن دوباره دروازه های اقتصادی و تجاری با ایران تامین کنند.
بر این اساس برای فرانسوی ها حفظ برجام از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو تلاش خواهند کرد تا با اطمینان به ترامپ که نگرانی های او مورد توجه قرار خواهد گرفت به حفظ برجام کمک کنند.
با همین رویکرد نیز پاریس، وزیر خارجه خود را به تهران گسیل کرد تا نگرانی در خصوص آینده برجام، برنامه موشکی و سیاست های منطقه ای جمهوری اسلامی را به مقامات ایرانی منتقل کند.
وزیر خارجه فرانسه در سفر به تهران، انتظار داشت حداقل یک موضع کلی از ایرانیان در خصوص توقعات موشکی اروپا ببیند ولی در این مسیر، همه گام‌های وزیر فرانسوی به درهای بسته خورد. به ویژه آنکه مقامات ایرانی سیاست فرانسه در امتیاز دهی به ترامپ با هدف حفظ برجام را به طوری کلی زیر سوال بردند.
در همین رابطه علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در دیدار با وزیر خارجه فرانسه گفت:« سیاست اروپا در امتیازدهی به آمریکا برای باقی نگه‌داشتن این کشور در برجام نادرست و به‌معنای انفعال و تسلیم شدن در برابر بازی روانی ترامپ است.»
بر این اساس به نظر می رسد که در بعد رسمی و رسانه ای لودریان دست خالی و بدون آنکه پیشرفتی در خصوص راضی کردن مقامات جمهوری اسلامی برای حضور پای میز مذاکرات موشکی، تهران را ترک کرده باشد. اما اظهارات روز چهارشنبه رئیس جمهوری فرانسه حکایت از آن دارد که درهای مذاکره با جمهوری اسلامی ایران درباره برنامه موشکی حداقل برای او به طور کامل بسته نشده است و این احتمالا ناشی از دریافت سیگنال های از تهران باشد.
این تصمیم یعنی ناامید نکردن فرانسوی ها به احتمال گشایش باب مذاکرات موشکی با ایران می‌تواند بهترین تصمیم در این برهه زمانی با هدف برهم زدن هرگونه اتحاد میان اروپا و آمریکا باشد. چرا که اگر ایران هم نخواهد با اروپایی ها همراهی کند، آنها در اعمال فشارهای اقتصادی در درجه اول و بعد هم فشارهای سیاسی بر ایران با آمریکا همراهی خواهند کرد.
ضروری است که جمهوری اسلامی ایران دیپلماسی با اروپا را ادامه دهد و در حوزه‌های مختلف با آنها گفت‌وگو داشته باشد زیرا گفت‌وگو و دیپلماسی می‌تواند بسیاری از سوتفاهمات و فشارها را مهار کند. اصلا قرار نیست هر گفت‌وگوی منتج به حصول توافق شود و یا در مذاکرات احتمالی موشکی بر سر داشته‌های ایران، معامله شود. بلکه مهمترین پیامد این مذاکرات می تواند منجر به تبادل نظر، همفکری و انتقال نگرانی های طرفین در این باره باشد.
در مذاکرات موشکی، جمهوری اسلامی می تواند به اروپایی ها ثابت کند که این برنامه صرفا ابعاد دفاعی دارد و توسعه آن نیز امری ضروری است چرا که ایران در حوزه نظامی با وجود پیشرفت های گسترده و غیر قابل کتمان، در مقایسه با بسیاری از کشورهای منطقه به‌خصوص در حوزه خرید سلاح‌های پیشرفته عقب‌تر است.
حدود یک ماه پیش به روال هرساله، موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک در لندن، ارزیابی سالانه خود از توان نظامی و هزینه دفاعی کشورهای جهان را درکتابی تحت عنوان «موازنه نظامی ۲۰۱۸» در ۱۰ فصل و ۵۲۰ صفحه انتشار داد. در بخش ایران این کتاب این مسئله مورد اشاره قرار گرفته است که «نیروی‌های مسلح ایران کماکان از کهنگی سلاح‌هایی که در اختیار دارند رنج می‌برند و ابتکار و بهره‌گیری از شیوه‌های جنگ نامتقارن می‌تواند تا حدی این کمبود را جبران کند.»
در ادامه این بخش آمده است:« در سطح منطقه، ایران صنایع نظامی توسعه یافته‌ای دارد و ظرفیت خود را برای نگهداری و تعمیر سلاح‌ها و تجهیزاتی که راه‌های دسترسی به سازندگان اصلی آنها مسدود شده به نمایش گذاشته‌است. توسعه بخش‌های تولیدی صنایع نظامی ایران از جمله در زمینه موشک و سلاح‌های هدایت شونده ادامه دارد. با اینهمه این صنایع قادر به تامین نیازمندی‌های نیرو‌های مسلح از نظر سلاح‌ها و سامانه‌های مدرن نیستند.»
این در حالی است که بر اساس تحقیقات منتشر شده در همین کتاب، هزینه های نظامی در منطقه خاورمیانه در سال 2017 نسبت به سال قبل 27 درصد رشد داشته و این به معنای آن است که رقابت تسلیحاتی در اطراف مرزهای جغرافیایی ایران نه تنها متوقف نشده بلکه سرعت دو چندانی گرفته است.
براین اساس می توان در مذاکرات به اروپایی ها اعلام کرد که در منطقه پرآشوب خاورمیانه افزایش توان دفاعی برای کشور بزرگ و پرجمعیتی همچون ایران کاملا طبیعی و منطقی است و هرگونه محدودیت در این برنامه غیر قابل دفاع است.
* عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی
منبع: رویداد۲۴
